نیسان قشقایی (Nissan Qashqai) محصولی از شرکت ژاپنی نیسان در کلاس «کامپکت کراس‌اوور کوچک» است که سه ویژگی مهم دارد. اول این‌که، این خودرو اولین نمونه و اولین محصول صنعت خودروسازی جهان در این کلاس است و کمپانی نام‌دار خودروسازی نیسان در سال ۲۰۰۶، برای نخستین‌بار در جهان، اقدام به رونمایی از اولین نمونه خودروهایی کرد که با تلفیقی هوشمندانه و طراحی منحصربه‌فرد، هم دارای مزیت‌های کلاس SUV بودند و هم با کابینی کوچک‌تر از آن‌ها، از عملکرد دینامیکی کلاس هاچ‌بک برخوردار بودند. نکته دوم این‌که، نیسان قشقایی اولین محصول این خودروساز ژاپنی است که در دفتر اروپایی نیسان در شهر لندن طراحی، در دفتر فنی شهر کرنفیلد مهندسی و در بریتانیا تولید شده است؛ یعنی اساساً ما با یک محصول تماماً اروپایی از این شرکت آسیایی مواجه هستیم. و اما نکته سوم این‌که، نام این محصول شرکت نیسان از ایل قشقایی، ایل ترک‌زبانی که در استان فارس سکونت دارند، گرفته شده است؛ نامی کاملاً ایرانی و اصیل.
داستان تولید نیسان قشقایی در ایران
شرکت «پارس خودرو» که در سال ۱۳۳۵ تأسیس شده است و به‌عنوان یک خودروساز خوش‌نام در زمینه تولید قطعات، مونتاژ و ساخت خودرو طی بیش از ۶۰ سال فعال است و سابقه ساخت قطعات و تولید و مونتاژ خودروهایی چون جیپ، آریا، شاهین، شورولت اوپل، شورولت نوا، بیوک، آمبولانس چروکی، لندرور، کادیلاک، وانت شورولت، جیپ نظامی، جیپ آهو، جیپ صحرا، نیسان پاترول، نیسان وانت، نیسان های‌روف، سپند، سافاری، پی‌کی، ماکسیما، نیسان پیکاپ، سرانزا، پراید، برلیانس، رنو ساندرو، رنو مگان، رنو لوگان (تندر ۹۰)، مورانو، نیسان تینا و… را در کارنامه درخشانش دارد، در سال ۱۳۸۸ و به‌دنبال جایگزین کردن خودرویی به‌جای نیسان رونیز، متناسب با نیاز روز بازار ایران، اقدام به راه‌اندازی خط تولید و مونتاژ نیسان قشقایی کرد.
حسرت تاریخ‌ساز شدن نیسان قشقایی
در اوایل سال ۱۳۸۹ بود که نیسان قشقایی مونتاژ شده در ایران، در نمایندگی‌ها و نمایشگاه‌های شرکت پارس خودرو در معرض نمایش و فروش قرار گرفت. اما دیری نپایید که تولید آن با مشکل روبه‌رو شد. مدیران این خودروساز موفق وطنی، علت توقف تولید قشقایی را «وارداتی بودن ۵۰ درصد قطعات از انگلستان» عنوان کردند که درپی بروز مشکلاتی پیرامون بحث تحریم‌ها و مسائل مرتبط با آن، واردات این قطعات غیرممکن شد. این در حالی بود که به‌دنبال درخشش قشقایی در بازارهای جهانی و فروش بسیار بالای آن در اقصی‌نقاط دنیا و تشنگی بازار خودروی ایران نسبت به چنین خودرویی در کلاسی جدید و بی‌مانند، حدس زده می‌شد که اگر در بحث بازاریابی، تبلیغات، قیمت‌گذاری، تأمین قطعات و ارائه خدمات درست عمل شود و روابط بین تولیدکننده ایرانی با شرکت مادر به‌خوبی پیش برود، مونتاژ و عرضه نیسان قشقایی می‌توانست بدل به یک پروژه موفق در تاریخ صنعت خودروسازی کشور شود. اما این مهم اتفاق نیافتاد و در سال ۱۳۹۱ بدل به حسرتی در دل صنعت خودروسازی کشور شد.
هرچند در آن‌سوی مرزها، تولید نسل اول قشقایی در بریتانیا تا سال ۲۰۱۳ تداوم داشت تا این‌که در این سال از نسل بعدی این کراس‌اوور کوچک رونمایی شد و نیسان برای جا نماندن در رقابت با دیگر رقیبان سرسخت، مدام اقدام به ارتقای سطح کیفی قشقایی نمود. به‌طوری‌که در سال ۲۰۱۸ عنوان «پرفروش‌ترین کراس‌اوور کامپکت جهان» را تصاحب کرد.
ویژگی‌های فنی نیسان قشقایی
قشقایی مونتاژ ایران از پیشرانه‌ای با حجم ۱۹۹۷ سی‌سی سود می‌برد که با ۴ سیلندر و ۱۶ سوپاپ، امکان تولید ۱۳۹ اسب‌بخار قدرت در شش‌هزار دور در دقیقه و ۱۹۸ نیوتن‌متر گشتاور در ۴۸۰۰ دور در دقیقه را دارد. انتقال قدرت توسط جعبه‌دنده آن به‌صورت «اتوماتیک پیوسته» صورت می‌گیرد و حدود ۱۱ ثانیه طول می‌کشد که از حالت سکون به سرعت ۱۰۰ کیلومتر بر ساعت برسد. مصرف سوخت شهری آن ۱۰.۴ لیتر، جاده‌ای ۶.۵ لیتر و به‌صورت ترکیبی ۸.۱ لیتر ذکر شده است و دارای استاندارد آلایندگی یورو ۳ است.
دمیده شدن روح نیسان در کالبد نیسان قشقایی
در بحث طراحی، در مجموع طراحان نیسان به‌خوبی از پس کار برآمده‌اند و ظاهری منضبط، هماهنگ و درعین‌حال شکیل به آن بخشیده‌اند. تشابه در طراحی محصولات مختلف یک کمپانی چیز عجیب و دور از ذهنی نیست و این موضوع در تشابه بین چراغ‌های عقب قشقایی با نیسان مورانو به چشم می‌آید. نواری پلاستیکی دورتادور بدنه قشقایی تعبیه شده است و چراغ‌هایی با طراحی متفاوت از دیگر محصولات نیسان، در قسمت جلویی خودرو قرار گرفته است. به‌طور کلی، قشقایی دارای ظاهری اسپرت، شکیل و به‌اصطلاح «لبه‌دار» است و عاری از ظواهر فریبنده و پیچیده رقبای شرقی‌اش است و هم‌سو با رویکرد کلی نیسان در کاربردی بودن طراحی داخلی و خارجی، از ظاهری منضبط و درعین‌حال شکیل برخوردار است. به‌واسطه نظارت کافی و سخت‌گیری‌هایی که شرکت نیسان بر نمایندگی‌های تولیدش در کشورهای دیگر اعمال می‌کند، قشقایی ساخت ایران نیز از کیفیت ساخت و مونتاژ مطلوبی برخوردار است و متریال به‌کاررفته درون کابین آن، همچون بخش‌های دیگر، از کیفیت قابل‌قبول و هم‌سطح با مدل وارداتی‌اش برخوردار است. به‌طوری‌که، درون کابین این خودرو همان روح نیسان دمیده شده است و تلفیقی از هماهنگی، زیبایی، سادگی و دوام در آن موج می‌زند.
وضعیت نیسان قشقایی مونتاژ در بازار خودروی ایران
همان‌گونه که اشاره شد، در مدت زمانی کوتاه و درپی تأثیر منفی مباحث کلان مرتبط با تحریم‌ها و موانع موجود در روابط اقتصادی با کشورهای غربی، در سال ۱۳۹۱ مونتاژ و تولید نیسان قشقایی به‌کلی متوقف شد. البته برخی بر این باورند که جدای از مباحث مرتبط با تحریم‌ها، موضوعاتی چون عدم بازاریابی مناسب، تبلیغات ضعیف و اتخاذ تصمیم‌های نامناسب جهت پذیرش این خودرو در بازار ایران بر شکست این پروژه نیسان و پارس خودرو تأثیرگذار بوده است. همچنین برخی دیگر از صاحب‌نظران باور دارند که قشقایی اولین خودرو در این کلاس بود که پا به ایران گذاشت و مردم کشور ما چندان با ویژگی‌ها و قابلیت‌های کلاس SUV در این ابعاد (کراس‌اوور کامپکت) آشنا نبودند. شاید ادعای برخی مبنی‌بر تأثیر نوع نام‌گذاری این خودرو بر عدم اقبال آن نیز جای تأمل داشته باشد؛ چه‌بسا بسیاری از مشتریان ایرانی ترجیح بدهند خودرویی با نام غیرایرانی داشته باشند!
به‌هرترتیب، با توقف تولید نیسان قشقاییِ مونتاژ ایران، بازار خریدوفروش آن به بخش بازار خودروهای کارکرده کوچ کرد و هم‌اکنون، مدل‌های دست‌دوم آن در این بازار از حدود نزدیک به ۲۰۰ میلیون تومان برای مدل‌های پایین تا ۳۳۵ میلیون تومان برای مدل‌های سال ۹۱ شمسی که از کیفیت بالایی برخوردارند، در فروردین ۱۳۹۸ عرضه می‌شوند و اختلاف چندان چشم‌گیری بین مدل‌های وارداتی و مونتاژی آن مشهود نیست و نمونه‌های وارداتی هم‌نسل با نیسان قشقایی مونتاژ اختلاف‌قیمت اندکی دارند. البته همان‌طور که انتظار می‌رود، بازار معاملات نیسان قشقایی از رونق چندانی برخوردار نیست.
بیشتر بخوانید:
تجربه رانندگی با نیسان قشقایی مونتاژ
مقایسه نیسان قشقایی مونتاژ با خودروهای هم‌رده
