از سیمرغ تا آهو!
بررسی تاریخچه و نکات مهم خرید و نگهداری جیپ واگونییر، چروکی و گلادیاتور به قلم نیما مجتهدزاده
جیپ به عنوان اولین برند مونتاژ شده در ایران، اهمیت تاریخی فراوانی برای ما دارد. در بین محصولات این برند شاید نوستالژیک‌ترین و جذاب‌ترین برای ما واگونییر باشد. مدلی که در ایران با نام آهو مونتاژ شد و نمونه‌های دو درب و وانت آن نیز به کشورمان آمدند و هر یک تاثیر بسزایی در بازار شاسی بلندهای کاربردی ایران داشتند. در این مطلب به طور خلاصه به ویژگی‌ها و تاریخچه این جیپ خوشنام آمریکایی در کشورمان می‌پردازیم.
معرفی جیپ واگونییر و مشتقات آن
جیپ استیشن مشهور به واگونییر به عنوان جایگزین ویلیز استیشن در سال ۱۹۶۲ معرفی شد. همانند سلفش، جیپ سعی کرد تا در واگونییر نیز کیفیت سواری را به خودروهای سواری نزدیک کند. حاصل کار یک شاسی بلند نیمه لوکس با عملکرد آفرودی بسیار مناسب بود که یک سگمنت کاملا جدید را به جهانیان عرضه کرد که تا به امروز نیز هنوز وجود داشته، محبوبیت فراوانی کسب کرده است. همزمان با عرضه واگونییر، نمونه پیکاپ آن با نام گلادیاتور عرضه شد.
در سال ۱۳۳۸ که خط تولید شرکت سهامی جیپ در جاده مخصوص تاسیس شد، بیشتر تمرکز این شرکت روی مونتاژ مدل CJ-5 بود و در کنار آن انواع مدل استیشن نیز تولید می‌شد. پس از معرفی گلادیاتور و واگونییر در آمریکا، این دو مدل نیز به تدریج به صورت وارداتی و سپس مونتاژ به ایران آمدند و در کارخانه سهامی جیپ تولید شدند. در آن زمان انتخاب اسامی ایرانی برای محصولات تولید شده در کشورمان مرسوم شد و برای دو مدل واگونییر و گلادیاتور نیز به ترتیب اسامی آهو و سیمرغ انتخاب شدند. در آن زمان مدل آهو بسیار مورد توجه ارگان‌های مختلف قرار گرفت. سواری مناسب، کابین جادار و راحت و عملکرد آفرودی خوب از جمله عواملی بودند که سبب شدند آهو به تدریج نه تنها جایگزین جیپ ویلیز استیشن شود، که رقبایی نظیر لندروور، جیپ شهباز و حتی اینترنشنال اسکاوت را در ایران کنار بزند و به انتخاب اول ادارات دولتی بدل شود.
با آن که نمونه دو درب جیپ واگونییر در دهه شصت میلادی تولید شده بود، اما در سال ۱۹۷۴ و با معرفی مدل چروکی بود که توجهات بیش از پیش به این مدل جلب شد. در آن زمان امریکن موتورز سعی کرد با مدد گرفتن از لوگوها و گرافیک‌های جذاب بدنه، ادوات آفرودی و البته رینگ و لاستیک‌های جذاب چروکی را به عنوان محصولی اسپرت و محبوب جوانان بازاریابی کند. امری که بسیار موفقیت آمیز بود و چروکی به مدلی محبوب بدل شد. همزمان واگونییر و گلادیاتور (که در دهه هفتاد میلادی جیپ پیکاپ نام گرفت) نیز دچار بازبینی و فیس لیفت‌های متعددی شدند. این تغییرات به مدل‌های ایرانی نیز رسید و به تدریج جلوپنجره‌های مشهور به کایزری با نمونه‌های مدل‌های بالاتر جایگزین شدند.
بیشتر بخوانید: بررسی تاریخچه و نکات مهم خرید و نگهداری ب‌ام‌و سری ۵ نسل E12
در دهه پنجاه خورشیدی نمونه مونتاژ شده در ایران از نظر ظاهری و فنی مشابه نمونه تولید شده در کانادا بود که بارزترین تفاوت ظاهری آن در فرم چراغ‌های عقب است. در این دهه مدل چروکی چیف هم توسط شرکت جیپ پارت به ایران وارد شد که به لطف واردات محدودتر و ظاهر جذاب‌ترش، مورد توجه اقشار متمولی که به دنبال یک گزینه جایگزین برای رنجروور بودند قرار گرفت.
در دهه هشتاد میلادی تولید واگونییر و جیپ پیکاپ با قدرت تمام ادامه یافت، اما چروکی در سال ۱۹۸۳ به آخر خط رسید. در این دوره سعی شد تا با پکیج‌هایی نظیر هانچو، این مدل نسبتا قدیمی به روز نگه داشته شود. واگونییر نیز با یک سری آپدیت اساسی در کابین و البته بخش فنی، هنوز فروش مناسبی داشت. در نهایت، پس از خریداری امریکن موتورز و به تبع آن جیپ توسط کرایسلر، در ابتدا مونتاژ نمونه پیکاپ در ۱۹۸۸ و سپس واگونییر کلاسیک در ۱۹۹۱ قطع شد.
پس از پیروزی انقلاب شکوهمند اسلامی در سال ۱۳۵۷، شرکت جنرال موتورز ایران که در حقیقت فرزند خلف شرکت سهامی جیپ بود، مصادره و دولتی اعلام شد و به خودروسازی ایران و سپس پارس خودرو تغییر نام داد. پارس خودرو در ابتدا به مونتاژ آهو و سیمرغ ادامه داد، اما با بالا گرفتن مشکلات سیاسی بین ایران و آمریکا و وضع تحریم‌های یکجانبه علیه کشورمان، قطعات این دو مدل نتوانست به ایران برسد. به همین دلیل مونتاژ آهو و سیمرغ برای مدتی در ابتدای دهه شصت خورشیدی متوقف شد که با رسیدن یک محموله از قطعات یدکی در اواسط دهه شصت، مجددا از سر گرفته شد. در نهایت آهو تا سال ۱۳۶۴ و در تیراژ نهایی ۱۸۴۲۰ دستگاه و سیمرغ تا سال ۱۳۶۷ در تیراژ نهایی ۲۳۳۰۶ دستگاه تولید شد. در آن زمان آهو و سیمرغ در قالب کاربری‌های مختلفی در دفاع مقدس نیز حضوری فعال داشتند.
با وجود اسقاط و اوراق شدید و قابل توجه سیمرغ و نابودی تعداد نسبتا زیادی آهو، این دو مدل هنوز هم در ایران حضوری پررنگ دارند. خصوصا واگونییر که به عنوان یک خودروی آفرودی مناسب و توانمند، هنوز مورد استفاده بسیاری از طبیعت گردان و علاقمندان است. علاوه بر این باید به واردات تعداد محدودی از نمونه‌های مدل بالاتر واگونییر به عنوان خودروی سفارتی در دهه هفتاد خورشیدی اشاره کرد که بعدها به اشخاص واگذار شدند و تعداد انگشت شماری از آنها در دست علاقمندان است. در سال‌های اخیر نام «آهوی بیابان» توسط برخی علاقمندان و صفحات در شبکه‌های اجتماعی مطرح شده که صحیح نیست و ساخته و پرداخته افرادی است که به تاریخچه این مدل اشراف چندانی ندارند.
بیشتر بخوانید: بررسی تاریخچه و نکات مهم خرید و نگهداری مرسدس بنز W116 در ایران
تعمیر و نگهداری جیپ آهو و سیمرغ
آهو، چروکی و سیمرغ به لطف استهلاک پایین قطعات فنی و دوام بسیار مناسب به نسبت سایر خودروهای آفرودی، از محبوبیت بالایی در کشورمان برخوردارند. واگونییر و چروکی با دو گیربکس سه دنده قدرتی و دور پایین که برای آفرود مناسب‌تر است و چهار دنده دور پایین مناسب رانندگی در شهر تولید شده‌اند که هر یک بسته به کاربری طرفداران خود را دارند. علاوه بر کیفیت سواری بسیار خوب نسبت به رقبا، تعادل این مدل در سر پیچ‌ها ستودنی است. از نکات جالب توجه دیگر این مدل باید به نفوذ بسیار پایین آب به کابین اشاره کرد که به لطف رعایت برخی جزئیات فنی، آن را به یک آفرودر کاربردی بدل کرده است.
شایع‌ترین مشکل در آهو، سیمرغ و چروکی پوسیدگی در سینی جلو، پشت سپر زیر راهنماها، گلگیرهای عقب و قسمت‌هایی پایینی درب‌هاست. دلیل اصلی این پدیده تجمع گل و لای در این قسمت‌هاست که حتما باید به آن در هنگام خرید توجه کرد. علاوه بر این نحوه اتصال گاردان در زیربندی خودرو به نحوی بدون محافظت است که ممکن است در مسیرهای صعب العبور آسیب ببیند. نکته قابل توجه دیگر مکانیزم درب و شیشه عقب است که به هنگام بسته شدن درب پنجم ممکن است موجب خورد شدن شیشه شود. رگلاژ درب عقب نیز از نکات ریزی است که باید مراقب آن بود.
از نظر قطعات فنی، آهو و برادران آن وضعیت نسبتا خوبی دارند و به لطف مونتاژ در تیراژ بالا، هنوز بسیاری از لوازم یدکی آن در دسترس است. در عین حال همانند سایر خودروهای کلاسیک بازار ایران، وضعیت قطعات تزئینی و لوازم ظاهری چندان مناسب نیست و برخی موارد ممکن است به سختی یافت شوند. توصیه می‌شود به هنگام خرید این خودروها به دنبال نمونه‌هایی باشید که بخش کمتری از عمر خود را در آفرود گذرانده باشند و از نظر لوازم ظاهری نیز کمبودهای کمتری داشته باشند.
به طور خلاصه می‌توان آهو و سیمرغ را خودروهای توانمندی دانست که از نظر تاریخی برای ما ایرانیان بسیار ارزشمند و تاثیرگذارند و سالیان دراز به ما خدمت کرده‌اند. این دو هنوز هم می‌توانند به عنوان خودروهای کاربردی و حتی روزمره مورد استفاده باشند و انتخابی بسیار مناسب برای علاقمندانی هستند که دوست دارند کیفیت سواری قابل قبول را در کنار حس نوستالژیک در یک شاسی بلند آمریکایی تجربه کنند.
***
شما می‌توانید آگهی‌های خرید و فروش انواع خودروهای کلاسیک و قدیمی را در بخش آگهی‌های خودروی سایت دیوار مشاهده کنید.
