رقابت ایران برای ورود به بازار خودروی روسیه

0

صنعت خودروسازی ایران که تجربه فعالیت چندین ساله زیر بار تحریم‌ها را دارد اکنون به نقطه امیدی برای روس‌ها تبدیل شده است که شرکای اروپایی‌شان یک‌شبه چمدان‌های خود را بستند و از این کشور رفتند. بخش خودرو روسیه در پی وضع تحریم‌های غرب علیه این کشور که صادرات قطعات و لوازم خودرو از اروپا به این کشور را ممنوع کرده، فروریخته است. ایران اکنون برای کمک به روسیه وارد عمل شده تا این کشور بتواند خطوط تولید خودرو خود را دوباره راه‌اندازی کند.

سه کشور ایران، ترکیه و چین رقابت سرسختی را در بازار خودرو و قطعه روسیه آغاز کرده‌اند. هر چند دو کشور ترکیه و چین در تامین قطعه و صادرات خودرو به روسیه دست بالا را دارند با این حال ایران، به‌رغم چالش‌هایی که خودروسازی کشور را طی چهار سال گذشته درگیر خود کرده است، از این قافله عقب نمانده و به‌تازگی وارد گود شده است.

اما در شرایطی که خودروسازان و قطعه‌سازان کشورمان با شرکت در نمایشگاه خودروی روسیه موفق به عقد تفاهم‌نامه‌هایی با طرف روسی برای تامین خودرو و قطعه در این کشور شده‌اند، خبر می‌رسد چینی‌ها به سرعت برق، جایگزین خودروسازان اروپایی شده‌اند.

روسیه همواره ایران را به عنوان متحد بالقوه خود در شرایط رویارویی با غرب تلقی کرده است. مسکو حداقل از سال ۲۰۱۴ خود را برای جنگ اقتصادی غرب آماده کرده است.

در آن سال کریدور حمل و نقل شمال جنوب راه‌اندازی شد تا اگر اروپا مسیرهای تجاری خود را بر روی روسیه ببندد این کشور از طریق آب‌های خلیج فارس به بازارهای جهانی دسترسی داشته باشد.

ایران خودرو و سایپا پیش‌تر هم تولیداتی را به بازارهای شمالی صادر کرده‌اند اما موفقیت چندانی نداشته‌اند. براساس داده‌های آژانس اتواستات روسیه تا اول جولای امسال تنها ۱۰۴۰۰ خودروی تولیدی ایران خودرو در روسیه درحال تردد بوده است.

این خودروها عمدتاً سمند بوده‌اند که در سال‌های ۲۰۰۶ تا ۲۰۰۸ تولید شده‌اند. این رقم در مقایسه با فروش ماهانه ۱۰۰ هزار خودرو در روسیه بسیار ناچیز است.

آنچه مشخص است روس‌ها به تکنولوژی پیشرفته چین برای راه‌اندازی صنعت خودروی خود، بیش از دیگر همسایگان خود نیاز دارند. به همین واسطه چینی‌ها نیز بیکار نشستند و با راه‌اندازی کارخانه و صادرات خودرو، پاسخگوی نیاز خودرویی روس‌ها شدند.

در همین حال چینی‌ها مسیر سومی برای تامین خودرو در روسیه پیش‌بینی کردند، مسیری که مبدا آن تهران است. در تحریم‌های اولیه ایران که از سال ۹۱ آغاز و منجر به خروج شرکت‌های اروپایی و ژاپنی از ایران شد، چینی‌ها با گام‌های غیرمطمئن در ایران حضور پیدا کردند. این در شرایطی است که محصولات آن‌ها با استقبال خوبی در کشورمان مواجه شد.

با امضای برجام و بازگشت برخی از شرکای خارجی خودروسازی، چینی‌ها اما عقب ننشستند و فعالیت خود در ایران به‌خصوص با خودروسازان بخش خصوصی را توسعه دادند. گسترش خودروسازی چینی در کشورمان تا جایی پیش رفت که پیش از تحریم‌های ثانویه، سهم چینی‌ها در بازار خودروی کشورمان به حدود ۱۸درصد رسیده بود. تولید‌کنندگان چینی اما رویای جایگزینی با خودروسازان فرانسوی را در ایران داشتند. این در شرایطی است که با اعمال تحریم‌های ثانویه مجبور به خروج از ایران شدند.

حالا خودروسازان چینی که در کشورمان پایگاه تولیدی دارند، فکر صادرات خودرو از ایران به روسیه را در سر می‌پرورانند. بدین ترتیب مسیر سوم تامین خودرو در روسیه از سوی چینی‌ها می‌تواند از سوی ایران باشد.

اما در شرایطی خودروسازان اروپایی بیش از نیمی از محصولات خودرویی بازار روسیه را تامین می‌کردند که قبل از تحریم بازار و صنعت خودرو این کشور وابستگی زیادی به اروپا داشت. حالا چین و ترکیه و ایران، به عنوان کشورهای هم‌پیمان روسیه، برای تصاحب سهم اروپایی‌ها به رقابت پرداخته‌اند. در مورد دو کشور چین و ترکیه که از توان بالای فنی و صادراتی برخوردار هستند.

اما سوالات و ابهامات زیادی در مورد توان ایران در تامین قطعه و خودرو در کشور روسیه مطرح است. آنچه مشخص است در چهار ساله تحریم بنیه خودروسازی کشور به‌ شدت افت کرد و به موازات چالش‌ها و مشکلات صنعت خودرو و قطعه، بازار نیز دچار آسیب‌های فراوانی شد.

محمدرضا نجفی‌ منش، رئیس انجمن صنایع همگن قطعه ‌سازی کشور، عنوان می‌کند: زیرساخت‌های تولید خودرو در ایران فراهم است.

این در شرایطی است که با سیاستگذاری‌ها و قیمت‌گذاری دستوری، تولید بیشتر خودرو فراهم نیست. وی عنوان می‌کند اگر قیمت‌ گذاری دستوری که سال‌هاست منجر به انباشت زیان و بدهی خودروسازی کشور شده، حذف شود و آزادسازی قیمت در دستور کار قرار بگیرد، خودروسازان قادر خواهند بود نه‌تنها بازار داخل را تامین کنند بلکه به صادرات باکیفیت هم بیندیشند.

نجفی‌منش رقابت با خودروسازی ترکیه و چین را برای ایران مشکل می‌داند اما در عین حال تاکید دارد& بازار خودروی روسیه بازاری بزرگ است که ایران نیز می‌تواند در آن حضور قابل ‌توجهی داشته باشد. وی در ادامه این نکته را مورد تاکید قرار می‌دهد که توسعه صادرات خودرو و قطعات از ایران، واردات قطعات مورد نیاز، تولید مشترک خودرو و قطعه در خاک روسیه و خاک ایران و تبادل فناوری و دانش فنی، چهار هدف اصلی حضور ایران در روسیه است.

در هر حال آنچه مشخص است حضور زنجیره خودروسازی کشورمان در روسیه با توجه به رقبای قدرتمندی همچون ترکیه و چین بسیار آسان نخواهد بود، مگر اینکه دولت شرایطی فراهم کند تا توان رقابتی صنعتگران کشورمان در روسیه افزایش پیدا کند.

آگهی‌های انواع خودرو را در دیوار ببینید

۳۴ درصد خودروهای ایرانی که به روسیه صادر شده‌اند در منطقه فدرال مرکزی روسیه، ۲۶ درصد در منطقه ولگا و ۱۸ درصد در اورال فعالیت دارند و کلاً ۷۸ درصد خودروهای صادراتی ایران خودرو به روسیه به مقصد این سه منطقه بوده است.

اما با توجه به تحریم‌های بین‌المللی و خروج اکثر برندهای غربی و ژاپنی از روسیه، حضور محصولات چینی برای روسیه ضروری به نظر می‌رسد. ارقام نشان می‌دهد رشد واردات از چین در پنج‌ ماهه اول سال ۲۰۲۲ ناچیز بوده است. علاوه بر این، شرکت‌های فناوری چینی حضور خود را در روسیه کاهش داده‌اند.

از طرفی تجارت خودروهای چینی نیز وارد مرحله جدیدی شده است. در ماه آوریل، دولت روسیه شروع به صدور گواهی تایید خودرو برای مدل‌های کره‌ای و چینی مونتاژ‌ شده در کارخانه‌های داخلی کرد. به عنوان مثال، خودروهای برند هاوال که از سال ۲۰۱۹ در منطقه تولا تولید می‌شوند، اکنون می‌توانند از چین نیز وارد شوند. این بدان معناست که روسیه واردات خودروهای چینی خواهد داشت.

چین به‌ رغم داشتن برندهای ناشناخته برای بسیاری از خریداران غربی، بیش از ۲۰۰ خودروساز دارد که هر نوع خودروی قابل ‌تصوری را تولید می‌کنند. به این شکل سهم آنها از بازار روسیه به‌سرعت گسترش می‌یابد و جایگزین برندهای اروپایی می‌شوند.

روسیه همچنین برای راه‌ اندازی مجدد برند مسکوویچ در کارخانه آوتوواز به شرکت‌های چینی مراجعه کرده است. این در حالی است که در سال‌های اخیر، تولیدکنندگان خودروی چینی پلتفرم‌هایی در ایران نیز راه‌اندازی کرده‌اند، مانند چری که یک کارخانه ۳۷۰ میلیون دلاری در بابل در شمال ایران ایجاد کرد. همکاری بین سه کشور اکنون در مسیر صعودی قرار دارد و این همکاری به قیمت خروج برند‌های لوکس خارجی از بازار روسیه است.


***

 اخبار خودرو را در بلاگ دیوار بخوانید.

ارسال یک پاسخ

آدرس ایمیل شما منتشر نخواهد شد.