چه خودرویی جایگزین تاکسی فرسوده می‌شود؟
فرسودگی ۹۰ درصد ناوگان حمل و نقل عمومی
با فرا رسیدن پاییز، مسئولان و متولیان مرتبط با موضوع آلودگی هوا خودشان را برای روزهای سخت و پر انتقاد آماده می‌کنند. پدیده وارونگی هوا موجب می‌شود تهران و بسیاری از شهرهای بزرگ ایران بیش از هروقت دیگر روزهای آلوده و ناسالم داشته باشند.
در چنین شرایطی و درست وقتی که مسئله آلودگی هوا مورد توجه مردم و رسانه‌ها قرار می‌گیرد، قانون هوای پاک و برخی مفاد آن مورد‌توجه قرار می‌گیرد. یکی از مهم‌‌ترین موارد موضوع نوسازی ناوگان حمل و نقل عمومی از جمله تاکسی فرسوده است که نقش مهمی در آلوده کردن هوای تهران دارد.
مسئله نوسازی ناوگان حمل و نقل عمومی از آن دست مسائلی است که در سال‌های ابتدایی تصویب قانون هوای پاک با شدت و قدرت در حال انجام بود، اما کمی بعد و با تغییر و تحولاتی که در بازار خودروی ایرانی پدید آمد، به کل فراموش شد. در سال‌های تصویب این قانون تولید خودرو در کنار واردات آن پاسخگوی نیاز جامعه بود. برای همین محدودیتی هم برای نوسازی ناوگان حمل و نقل عمومی وجود نداشت.
بعدها با ممنوعیت واردات خودرو از یک سو و همچنین تحریم‌های اقتصادی، صنعت خودروسازی ایران در چنان تنگنایی قرار گرفت که حتی نمی‌توانست به نیازهای طبیعی بازار هم به موقع پاسخ دهد. نتیجه این وضعیت چنین شده که در سال ۱۴۰۱ و طبق اعلام مسئولان ۹۰ درصد ناوگان حمل و نقل عمومی کشور فرسوده است و نیاز به نوسازی دارد.
یکی از راهکارهای فعلی برای شروع فرایند نوسازی، استفاده از تولیدات داخلی است. خبری که هر از چند گاهی از سوی مسئولان یا با پیشنهاد برخی خودروسازان مطرح می‌شود، ولی هیچگاه به نتیجه نمی‌رسد و یا حداقل توافقی روی آن صورت نمی‌گیرد.
عناوین این مطلب
نوسازی ناوگان تاکسیرانی ایران متوقف شده است
گزارش‌ها نشان می‌دهد که در سال‌های اول برنامه نوسازی ناوگان حمل و نقل عمومی اعدادی چند میلیونی از خودروهای فرسوده به چرخه اسقاط سپرده می‌شدند و خودروهای نو جای آن را می‌گرفتند. مقایسه اعداد خودروهای نوسازی‌شده در پایان دهه ۸۰ با آنچه در پایان سال ۱۴۰۰ انجام شده نشان می‌دهد که تقریباً نوسازی ناوگان تاکسیرانی ایران متوقف شده است. این خبری است که مرتضی ضامنی، مدیرعامل اتحادیه تاکسیرانی‌های شهری کشور اعلام کرده است.
ضامنی در این زمینه می‌گوید: «خودرو جایگزین تولیدات متوقف شده (سمند سورن) قرار بود از مرداد ماه وارد چرخه نوسازی شود اما نشد؛ از سوی دیگر ۱۷۰۰دستگاه سمند هم که از قبل روند اسقاط آنها طی ۶ تا ۷ ماه پیش انجام شده بود، به دلیل مشکلات استانداردی، این خوروها دیگر شماره‌گذاری نمی‌شود و عملا نوسازی ناوگان تاکسیرانی با این شرایط ممکن نیست.
گزارش‌ها نشان می‌دهد که در حال حاضر هیچ ثبت‌نامی برای تعویض خودروهای فرسوده ناوگان حمل و نقل عمومی انجام نمی‌شود. درحال حاضر تعریف سن فرسودگی متفاوت شده است و بر این اساس خودروی تاکسی فرسوده که نتواند ۲ مرحله پی در پی معاینه فنی را دریافت کند، فرسوده قلمداد می شود؛ چنانچه ۱۰ سال کارکرد برای فرسودگی تاکسی‌ها را در نظر بگیرم، با این حساب بیش از ۱۷۸ هزار دستگاه تاکسی فرسوده در کشور وجود دارد که یک چهارم این تعداد مربوط به تهران است.»
چه ماشینی جایگزین تاکسی فرسوده می شود؟
برای جایگزینی خودروهای فرسوده با محصولات داخلی گزینه‌های زیادی نامزد شده‌اند؛ اما آنچنان که از صحبت‌های مسئولان شهری بر می‌آید، ایران‌خودرو و سمند سورن نزدیکترین گزینه برای نوسازی ناوگان تاکسیرانی ایران هستند. پیش از این، از سوی وزارت کشور هدف‌گذاری شده که در سال ۱۴۰۱ چیزی حدود ۱۰ هزار خودروی داخلی نوسازی شوند. بااین‌حال رسیدن به این هدف منوط به مشخص شدن نوع خودروها و قیمت آن از سوی وزارت صمت است.
مرتضی ضامنی، مدیرعامل اتحادیه تاکسیرانی‌های شهری کشور در این زمینه می‌گوید:
«امیدواریم که با مساعدت وزارت صمت و همچنین ایران خودرو روند اختصاص و تحویل خودرو سمند سورن تسریع شود و روند نوسازی ناوگان تاکسیرانی دوباره از سر گرفته شود.»
پیش از این و در ۲۶ تیر ماه سال ۱۴۰۰ شرکت ایران‌خودرو به عنوان یکی از دو خودروساز بزرگ کشور برای نوسازی ناوگان حمل و نقل تاکسیرانی ایران اعلام کرده بود. همچنین مدیرعامل صندوق کارآفرینی امید هم در این زمینه ضمن اشاره به قرارداد نوسازی ۱۳۰هزار دستگاه تاکسی با سازمان بهینه‌سازی مصرف سوخت اعلام کرد: «در راستای اشتغال‌زایی، نوسازی و بهینه‌سازی ناوگان تاکسیرانی، این قرارداد منعقد شده که با همکاری ایران خودرو شاهد توسعه ناوگان خواهیم بود.»
۴۰ درصد خودروهای شماره‌گذاری شده فرسوده‌اند
موضوع نوسازی خودروهای فرسوده مسئله‌ای است که از سوی پلیس ترافیک شهری هم همیشه با جدیت پیگیری می‌شود. از جمله اینکه رئیس پلیس ترافیک شهری هم به‌تازگی اعلام کرده که ۴۰ درصد خودروهای شماره‌گذاری شده فعلی در کشور فرسوده هستند و احتیاج به نوسازی دارند. به اعتقاد پلیس برخلاف همه تلاش‌هایی که در این زمینه صورت گرفته است، باید پذیرفت که در ماجرای اسقاط و نوسازی خودروهای فرسوده در کشور همچنان عقب‌ماندگی‌هایی وجود دارد که باید برطرف شود.
سردار محمدباقر سلیمی که رئیس پلیس ترافیک شهری است، علاوه بر اعلام رقم ۴۰ درصدی، فرسودگی خودروهای داخلی را کمی دقیق‌تر هم بیان کرده است. آنچنان که آقای سلیمی عنوان کرده، در حال حاضر در کل کشور ۲۵ میلیون از انواع خودروهای پلاک‌گذاری شده وجود دارد که از این تعداد حدود ۱۱ میلیون و ۵۰۰ هزار خودرو در مرز فرسودگی قرار دارند.
وضعیت خودروهای فرسوده در کشور در حالی با چنین اعداد و ارقام ناامیدکننده‌ای مواجه است که از سال ۱۳۸۸ و در پی اجرای قانون هوای پاک، تلاش شد تا بخش بزرگی از بدنه فرسوده خودروهای داخلی نوسازی شود تا به این ترتیب میزان آلاینده‌های هوا کم و کمتر شود. بخشی از این نوسازی خودروها و تاکسی فرسوده در آن زمان به میزان تولید و همچنین واردات خودرو در کشور مربوط بود.
طبق آمارها تا زمانی که کم و بیش واردات خودرو انجام می‌شد، ۲ میلیون و ۴۰۰ هزار وسیله نقلیه فرسوده از چرخه ترافیک شهری خارج شدند. این اعداد و ارقام در حالی است که در سال ۱۴۰۰ در مجموع فقط ۲۴ هزار خودرو از دستور کار خارج و به چرخه اسقاط شدن پیوستند.
در دیوار بخوانید:
فرسودگی ۹۰ درصدی ناوگان حمل و نقل عمومی
یکی از موضوعاتی که همیشه با آلوده شدن بیش از حد هوا مطرح می‌شود، تلاش برای جلوگیری از تردد خودروهای فرسوده است. این خودروها به دلیل کیفیت‌شان تأثیر مستقیمی روی میزان آلاینده‌های هوا دارند و حضور و تأثیرشان روی کیفیت هوا بسیار مشهود است. بااین‌حال مسئولان می‌گویند که نمی‌توان مانع از تردد این خودروها در سطح شهر شد.
سردار محمدباقر سلیمی که رئیس پلیس ترافیک شهری در این زمینه می‌گوید: «با محدود شدن واردات خودرو و عدم تصویب قوانین بازدارنده، موضوع اسقاط خودروهای فرسوده در کشور رو به فراموشی است. با وجود این، امکان اینکه بتوان جلوی تردد این خودروها را گرفت وجود ندارد. همچنین از مجموع ۱۲ میلیون موتورسیکلت شماره‌گذاری شده در سطح کشور، بیش از ۹۰ درصد آنها در مرز فرسودگی قرار دارند. علیرغم وجود قانون هوای پاک که براساس آن دولت موظف به جایگزینی سالانه ۱۰ درصد موتورسیکلت فرسوده و اعطای وام‌های ۱۰ ساله با سود ۴ درصد بود، این مهم نیز انجام نشده است.»
آنچنان که در قانون هوای پاک آمده است، شهرداری باید سالانه ۱۰ درصد موتور سیکلت‌های شهر تهران را برقی کند. با وجود همه این قوان رویکردها هم اکنون ۳ میلیون و ۲۰۰ هزار موتور سیکلت در تهران وجود دارد. در حال حاضر ۲۰ میلیون خودرو و موتور سیکلت فرسوده در کشور وجود دارد که اغلب مورد استفاده قشر ضعیف جامعه است و نمی‌توان انتظار داشت که پلیس در انتهای این چرخه با تردد موتورسیکلت‌ها و خودروهای فرسوده برخورد کند.
سردار سلیمی در بخش دیگری از حرف‌هایش با بیان اینکه در حال حاضر بیش از ۹۰ درصد ناوگان حمل‌و نقل عمومی شهرداری فرسوده است و عقب افتادگی وسیعی در زمینه جایگزینی ناوگان حمل و نقل عمومی وجود دارد، گفت: «قانون هوای پاک یک قانون مترقی است که اگر بندهای آن اجرا می‌شد قطعا در کنترل و کاهش آلودگی هوا نتایج بهتری حاصل می‌شد.»
***
شما می‌توانید جدیدترین اخبار خودرو را در بلاگ دیوار مطالعه کنید
