تهیهٔ زغال، بلای جان بلوط‌های زاگرس
طی سال‌های اخیر، بارها و بارها، بسیاری از دلسوزان محیط‌زیست غرب کشور از وجود عوامل انسانی در ایجاد آتش‌سوزی در جنگل‌های زاگرس خبر داده‌اند. عده‌ای برای تغییر کاربری زمین‌ها و تصرف آنها، حریق عمدی می‌سازند و عده‌ای هم به قصد کسب سود از زغال بلوط، آتش به جان درخت‌های بی‌زبان می‌اندازند. زغال بلوط یکی از زغال‌های گران‌قیمت کشور است که این روزها طرفداران زیادی دارد و بازار آن حسابی گرم است. می‌توان گفت هر کجا صحبت از خرید و فروش لوازم قلیان است، زغال بلوط هم آنجا دیده می‌شود.
در شرایطی که وضعیت اقتصادی کشور روزبه‌روز بیشتر افول می‌کند و با استمرار سیاست‌های غلط، نشانه‌ای از بهبود اوضاع دیده نمی‌شود، بسیاری از افراد برای امرار معاش یا سودجویی، به سوزاندن درخت‌های بلوط و گرفتن زغال از آنها روی آورده‌اند. جالب این‌جاست که اگر سرمایه‌های کشور به نفع توسعه خرج می‌شد، جلوگیری از آتش‌سوزی جنگل‌های بلوط به لحاظ اقتصادی هم به نفع تمام مردم کشور بود. بنا بر آمار، از هر درخت بلوط نزدیک به ۴۰۰ هزار تومان زغال به دست می‌آید، در حالی که ارزش اکولوژیک هر درخت بلوط حدود یک میلیارد تومان است.
به جز مصرف زغال بلوط در داخل کشور، چه به صورت کبابی و چه به صورت قلیانی، بخشی از این زغال‌ها به کشورهای حاشیه خلیج فارس نیز صادر می‌شود. بخش عمدهٔ این بحران محیط زیستی ناشی از نبود فضای امن اشتغال، مشکلات مالی، عدم تدبیر مسئولان و سومدیریت‌های کلان است که باعث افتادن آتش فقر به جان جنگل‌های زاگرس شده است. با یک سرچ ساده در گوگل، بسیاری از وبسایت‌های فروش زغال بلوط در دسترس افراد است که به صورت قانونی و بدون کمترین مشکل فعالیت می‌کنند. اگر در بازارهای شهرهای مختلف کشور هم دوری بزنید، خواهید دید که فروشندگان لوازم دخانیات، بدون کمترین هراس و به میزان عمده زغال بلوط می‌فروشند.
بیشتر بخوانید: چگونه در حفاظت از جنگل‌ها موثر باشیم؟
درختان بلوط زاگرس با استفاده از کوره‌های مخصوص تبدیل به زغال می‌شوند. این کوره‌ها در عمق جنگل‌ها ساخته و جاسازی می‌شود. نحوه‌ٔ ساخت زغال بلوط به این شکل است که چوب درختان بلوط را در داخل کوره می‌اندازند، می‌سوزانند و بعد آتش کوره را خفه می‌کنند. اگر افراد در هنگام سوزاندن چوب در کوره نتوانند آتش را کنترل کنند، یا هنگام خاموش کردن کوره، آتش را به‌درستی خفه نکنند، آتش به جنگل‌ها سرایت می‌کند و به سرعت تبدیل به بلایی غیر قابل مهار می‌شود.
آمارها به ما می‌گویند که روزانه ۳۰۰۰ تن زغال برای قلیان در ایران مصرف می‌شود که برای تهیهٔ این مقدار باید ۹ هزار درخت قطع شود. بله! روزانه ۹ هزار درخت بلوط بر سری قلیان‌ها دود می‌شوند و به آسمان می‌روند. اما این تمام ماجرا نیست! دو برابر این مقدار نیز به عنوان زغال کبابی مصرف می‌شود. به این ترتیب، روزی ۲۷ هزار اصله درخت بلوط به عنوان زغال کبابی یا قلیان می‌سوزد و خاکستر می‌شود. سالانه مساحتی برابر با ۵۰۰۰ ورزشگاه آزادی، فقط و فقط برای تولید زغال، از جنگل‌های زاگرس کاسته می‌شود.
برای آنکه عمق فاجعه بیشتر مشخص شود، خوب است بدانید که این مقدار درخت که هر ساله با بی‌تفاوتی و سکوت محض مسئولین برای تولید زغال می‌سوزد، حدود یک میلیارد دلار ارزش دارد.
ممنوعیت فروش زغال بلوط در دیوار
هر چند برای جلوگیری از بحران آتش‌افروزی به قصد تهیهٔ زغال، دولت باید مستقیماً وارد عمل شود و فروشندگان و دلالان را تحت تعقیب قضایی قرار دهد؛ اما ما هم در دیوار تلاش کردیم که در حد خودمان از سوزاندن عمدی بلوط‌های زاگرس جلوگیری کنیم. از اول دی ۱۴۰۰ خرید و فروش زغال بلوط در دیوار ممنوع شد. امیدواریم که سایر پلتفرم‌های نیازمندی‌‌ها و ارسال آگهی نیز در اقدامی مشابه، دست تخریب‌گران محیط زیست را تا آنجا که مقدور است کوتاه کنند. یادمان نرود: اول طبیعت، بعد لذت.
View this post on Instagram