همه چیز درباره بیمه از کار افتادگی و شرایط استفاده از آن

بیمه از کار افتادگی به افرادی تعلق می‌گیرد که در محیط کار به دلیل حوادث ناشی از کار یا بیماری‌های جدی قادر به ادامه فعالیت فعلی یا شروع شغل جدید نباشند. قانون کار این افراد را در ۳ گروه کلی تقسیم‌بندی می‌کند و بر مبنای درصد آسیب وارده، مستمری متفاوتی به آنها پرداخت می‌کند. در ادامه، انواع و شرایط بیمه از کار افتادگی را بررسی می‌کنیم و به تمام سوالات شما پاسخ می دهیم. با ما همراه باشید.

از کارافتادگی چیست؟

زمانی که فرد به دلیل آسیب‌های ناشی از کار و همین‌طور بیماری‌های جدی نتواند به کار فعلی خود همانند سابق ادامه دهد یا به شغل دیگری بپردازد، از کار افتاده محسوب می‌شود. حوادثی مانند بریدگی، سوختگی، قطع یا نقص عضو، شکستگی و … که در حین کار به وجود می‌آیند، بیماری‌هایی از قبیل سرطان، ام‌اس، پارکینسون، بیمار‌ی‌های حاد پوستی، بیماری‌های قلبی و عروقی و همین‌طور بیماری‌های روحی و روانی مثل اضطراب، اختلالات ذهنی و مواردی از این دست، می‌تواند عامل از کار افتادگی باشد. 

بیمه از کار افتادگی چیست؟

بر اساس قانون کار، اگر فردی بنا بر یکی از دلایلی که در بخش اول این مطلب اشاره شد، نتواند به کار خود ادامه دهد، سازمان تأمین اجتماعی باید بر اساس میزان از کار افتادگی فرد، به وی مستمری یا غرامت نقص عضو پرداخت کند. بیمه از کار افتادگی بر اساس ۳ نوع از کار افتادگی، فرد آسیب دیده را تحت پوشش قرار می‌دهد:

• از کار افتادگی کلی

اگر فرد به حدی آسیب ببیند که دیگر نتواند کار کند، باید در این گروه قرار گیرد. تأمین اجتماعی به افرادی که حداقل ۶۶ درصد توانایی خود را برای کار کردن از دست بدهند، مستمری از کار افتادگی کلی پرداخت می‌کند.

• از کار افتادگی جزئی

اگر درصد از کار افتادگی فرد بین ۳۳ تا ۶۶ درصد باشد، مستمری بر اساس شرایط این نوع از کار افتادگی به فرد پرداخت می‌شود.

• غرامت مقطوع نقص عضو

درصورتی است که فرد آسیب‌دیده تا مدتی توانایی خود را برای کار کردن و کسب درآمد از دست بدهد. در این صورت، تأمین اجتماعی با بررسی وضعیت وی، غرامت نقص عضو را به‌صورت یک‌جا پرداخت می‌کند. میزان این آسیب در این نوع از کار افتادگی، باید بین ۱۰ تا ۳۳ درصد باشد.

محاسبه مستمری از کار افتادگی چگونه انجام می‌شود؟

در جدول زیر، میزان پرداخت مستمری یا غرامت، متناسب با نوع از کار افتادگی قابل مشاهده و بررسی است:

نکته: بر اساس قانون استخدام کشوری، اگر فردی به دلیل انجام وظیفه جان خود را از دست بدهد، تمام متوسط حقوق او به ‌عنوان حقوق وظیفه به ورثه قانونی وی پرداخت می‌شود.

چه کسانی می‌توانند از بیمه از کار افتادگی استفاده کنند؟

شرایط تأمین اجتماعی در مورد از کار افتادگی و پرداخت هزینه‌های بیماری متفاوت است. طبق قانون تأمین اجتماعی، در صورتی‌که فرد تا ۱۰ سال پیش از از کار افتاده شدن حق بیمه حداقل ۱ سال کار را پرداخت کرده باشد، می‌تواند از شرایط و بیمه از کار افتادگی بهره‌مند شود و مستمری دریافت کند.

در هر حال، اگر فرد آسیب جدی ببیند یا به بیماری‌های جدی دچار شود، باید طی مدت ۳۰ روز به تأمین اجتماعی مراجعه و مدارک و درخواست خود را ارائه کند. در ابتدا فرد زیر نظر پزشک معالج درمان می‌شود و اگر نتواند سلامتی خود را تا حدی که دوباره مشغول به کار شود، کسب کند، از کار افتاده تلقی می‌شود. البته باید این موضوع را در نظر گرفت که از کار افتادگی ناشی از کهولت سن امری طبیعی است و فرد با این اوصاف مشمول از کار افتادگی نمی‌شود!

در رابطه با پرداخت حق بیمه، ذکر این نکته ضروری است که بیمه گذار حداقل ۶ ماه پس از تأیید شدن از کار افتادگی فرد توسط پزشک بیمه‌گر، از پرداخت حق بیمه معاف خواهد شد.

تفاوت از کار افتادگی و بازنشستگی چیست؟

بازنشستگی زمانی است که فرد پس از طی مدتی بین ۲۰ تا ۳۰ سال کار یا رسیدن به سن ۶۰ سال، به کار خود ادامه نمی‌دهد و پس از آن باید مستمری سال‌های کاری خود را به‌صورت ماهانه دریافت کند. بازنشستگی به همراه از کار افتادگی دو عامل مهمی هستند که دوره کاری فرد را به پایان می‌رسانند.

در ادامه مهم‌ترین تفاوت‌های این دو را بررسی می‌کنیم:

• حقوق دریافتی از کار افتادگی با بازنشستگی متفاوت است و بسته به نوع کار و میزان آسیب می‌تواند کمتر یا بیشتر باشد.
• برای بازنشستگی فرد باید بین ۲۰ تا ۳۰ سال سابقه کار داشته باشد. اما از کار افتادگی چنین محدودیتی ندارد.
• اگر فرد از کار افتاده حتی ۱ سال هم سابقه کار داشته باشد، می‌تواند از خدمات مربوط به از کار افتادگی استفاده کند. اما برای استفاده از مزایای بازنشستگی، فرد باید بین ۲۰ تا ۳۰ سال سابقه کار داشته باشد.

قوانین مرتبط با بیمه از کار افتادگی

به شرایط و بیمه از کار افتادگی در بخش‌های زیادی از قانون اساسی، قانون کار و استخدام و همچنین قوانین تأمین اجتماعی پرداخته شده است. در این قسمت خلاصه‌ای از آنها گردآوری شده است:

• بند ۱۳ ماده ۲ قانون تأمین اجتماعی

این بند به تعریف از کار افتادگی می‌پردازد: «از کار افتادگی عبارت است از کاهش قدرت کار بیمه‌شده به نحوی که نتواند با اشتغال به کار سابق یا کار دیگری، بیش از یک سوم از درآمد قبلی خود را به دست آورد.»

• اصل ۲۹ قانون اساسی

بر برخورداری همه افراد را از خدمات تأمین اجتماعی نظیر بازنشستگی، بیکاری، پیری، از کار افتادگی، بی‌سرپرستی، درراه‌ماندگی، حوادث و سوانح، خدمات بهداشتی و درمانی و مراقبت‌های پزشکی به‌صورت بیمه و … تأکید می‌کند و تأمین هزینه آنها را بر عهده دولت می‌گذارد.

• ماده ۷۹ قانون کار

به از کار افتادگی کلی اشاره می‌کند و بیان می‌کند که باید به فرد از کار افتاده مستمری‌ای برابر با یک سی‌امِ متوسط حقوق او ضرب‌ در سنوات خدمت پرداخت شود. البته این حقوق نباید از متوسط دستمزد وی بیشتر باشد.

• مواد ۷۰ و ۷۲ قانون تأمین اجتماعی

به انواع از کارافتادگی، درصد صدمات و نحوه محاسبه و پرداخت مستمری و غرامت نقص عضو می‌پردازد.

• ماده ۸۳ آمده قانون استخدام کشوری

بیان می‌کند که اگر فرد فوت کند، نصف حقوق او با رعایت شرایط مقرر به ورثه قانونی او تعلق می‌گیرد. اما درصورتی‌که فوت او در اثر همان حادثه باشد، مقررات ماده ۸۳ این قانون درباره وراث قانونی اجرا خواهد شد.

جمع‌بندی

بیمه از کار افتادگی در صورتی به افراد تعلق می‌گیرد که آسیب یا بیماری وی در زیرمجموعه یکی از انواع از کار افتادگی قرار گیرد و در اثر بیماری جدی یا حوادث ناشی از کار باشد. برای برخورداری از خدمات از کار افتادگی نیازی نیست که فرد همانند بازنشستگی، مدت زمان مشخصی (بین ۲۰ تا ۳۰ سال) سابقه خدمت داشته باشد.

جدیدترین آگهی‌های استخدام را ببینید

اگر ابهام یا سؤالی در مورد شرایط برخورداری از بیمه از کار افتادگی یا موضوعات مشابه دارید، در بخش نظرات با ما مطرح کنید.