بررسی جیپ ویلیز؛ جنگجوی کوهستان
خودروهای برتر تاریخ به روایت نیما طبیبی
شاید بشود جیپ ویلیز را را پدربزرگ همه ماشین‌های به اصطلاح شاسی‌بلند دانست. «ویلیز» (ویلیس یا به انگلیسی Willys) نامی تجاری است که کمپانی ویلیز اُوِرلند موتورز با طراحی جیپ‌های ارتشی و بعدها شخصی، آن را به جهانیان شناساند. هر کسی که جیپ را بشناسد، حتما نسخه ویلیز آن را هم دیده و می‌شناسد. بیشتر ارتش‌های جهان در دهه‌های شصت و هفتاد میلادی از این ماشین در پارک موتوری خود داشته‌اند و بعضی‌ها هنوز هم دارند.
سال ۱۹۰۸ جان ویلیز شرکت اتومبیل‌سازی اُوِرلند را خرید. این شرکت بخشی از کمپانی «استاندارد ویل» بود. جان ویلیز چهار سال بعد نام آن را به «ویلیز- اورلند موتورز» تغییر داد. طی همان سال‌ها، یعنی ۱۹۱۲ تا ۱۹۱۸، این کمپانی دومین تولیدکننده بزرگ خودرو در آمریکا بود؛ یعنی درست بعد از کمپانی فورد قرار داشت. در سال ۱۹۱۳ ویلیز مجوز تولید موتورهای نایت را تحت لیسانس کمپانی چارلز نایت دریافت کرد و شروع به تولید اتومبیل‌هایی با نام تجاری ویلیز- نایت کرد. همزمان با رکود بزرگ اقتصادی امریکا در سال ۱۹۳۰، تمایل سازندگان خودرو به تولید ماشین‌های کوچک و اقتصادی بیشتر شد و در نهایت، سال ۱۹۳۳ خط تولید ویلیز نایت به تعطیلی کشیده شد.
با آغاز جنگ جهانی دوم، وزارت جنگ امریکا تولید‌کنندگان اتومبیل را دعوت کرد تا بر اساس طرحی مفهومی که از «آمریکن بنتام» داشتند، ماشینی سبک‌وزن تولید کنند که مناسب شرایط سخت باشد و بتواند جایی که انسان یا اسب در گل و لای می‌ماند، به راه خود ادامه دهد. مدل اولیه این ماشین با موتور چهار سیلندر را شرکت کنتیننتال در سال ۱۹۴۰ ساخت. این شرکت در ادامه مسیر ساخت این وسیله نقلیه، از دور رقابت کنار رفت. چهل‌ونه روز فرصتی بود که برای ساخت نمونه اولیه این خودرو به کمپانی‌های شرکت کننده در این مناقصه داده شد. این فرصت کم، کارها را مشکل‌تر می‌کرد. در حالی که تمام امید بنتام کمک گرفتن از کمپانی‌های دیگر بود، ویلیز اورلند خواستار تمدید مهلت ارسال طرح شد تا بتواند نمونه‌اش را به اتمام برساند.
بیشتر بخوانید: بررسی مک‌لارن اف ۱؛ معشوقه کلکسیونرها
تولید ویلیز ام‌بی که همه آن را به نام «جیپ» می‌شناسند، در سال ۱۹۴۱ رسما آغاز شد. طراح آن مهندس «کارل پرابست» و اهل دیترویت بود. وی که قبلا برای چندین شرکت خودروسازی کار کرده بود، پذیرفت این وظیفه را بدون دریافت هیچ‌گونه حقوق و دستمزدی انجام دهد. وی از هفدهم ژوئیه ۱۹۴۰ مشغول به کار شد و تنها ظرف دو روز، طرح‌های اولیه خودروی نمونه را آماده کرد؛ نمونه‌ای که بعدها نامش خودروی جیپ شد.
جیپ تا آخر همان سال ۸۵۹۸ دستگاه از این خودرو ساخت. تا قبل از پایان جنگ جهانی دوم، ۳۵۹ هزار و ۸۵۱ دستگاه از این ماشین و در کل، تا پایان زمان تولید ۶۵۳ هزار و ۵۶۸ دستگاه جیپ ویلیز نظامی ساخته شد. ارتش ایران هم در همان دوران با خرید چند دستگاه از این ماشین به جمع استفاده‌کنندگان آن پیوست.
سرنوشت جیپ در ایران در حد یک اتومبیل وارداتی نبود. از ابتدای ورود آن، دولت بیشتر قطعات این اتومبیل را به ایران وارد کرد و نمونه‌هایی از آن را مونتاژ و تحویل ارتش، نیروهای نظامی و شهربانی داد. بعد از آن، به‌تدریج مهندسان و کارشناسان به تولید آن در داخل پرداختند. به همین منظور در سال ۱۳۳۵ شرکتی در ایران تاسیس و با نام شرکت «جیپ» آغاز به کارکرد. این شرکت قدیمی‌ترین کارخانه تولید اتومبیل در ایران است.
بیشتر بخوانید: بررسی مینی ماینر؛ جذابیت‌های مینی‌مالیسم
دو سال بعد یعنی سال ۱۳۳۷، شرکت جیپ ایران کارخانه‌ای در جاده مخصوص کرج ساخت. محصولات تولیدی این کارخانه علاوه بر مصارف نظامی، در مدت بسیار کوتاهی طرفداران جدی نیز پیدا کرد. در سال ۱۳۴۵، سالن‌های جدید پرس و ساخت قطعات جیپ طراحی و راه‌اندازی شد که منجر به ساخته شدن اتومبیل‌های بسیار دیگری از جمله محصولات رامبلر با نام‌های آریا و شاهین شد.
این کارخانه در سال ۱۳۵۲ به شرکت «موتور جک» و بعد به «جنرال موتورز ایران» تغییر نام داد و با پیروزی انقلاب اسلامی نام «پارس خودرو» بر آن نهاده شد. هنوز هم خیلی‌ها معتقدند ماشین‌های جدید، هرگز مقاومت و استحکام قدیمی‌ها را ندارند. شاید به همین دلیل خیلی از قدیمی‌ها هنوز هر ماشین شاسی‌بلندی را جیپ می‌دانند. بعدها، زمان جنگ ایران و عراق و لابه‌لای ماشین‌های قدیمی جنگی روسی مثل «گاز» و «اووآز» و جیپ‌های کره‌ای KM هنوز جیپ ویلیز دیده می‌شد که به‌خوبی از عهده وظایف خود برمی‌آمد.
***
آخرین قیمت خرید و فروش خودروی جیپ را در سایت دیوار مشاهده کنید. همچنین، می‌توانید در دیوار نگاهی به آگهی‌های خرید و فروش انواع خودروهای کلاسیک و قدیمی بیاندازید.
