تاریخچه شرکت فیات؛ خودروسازی پرطرفدار ایتالیایی
کمپانی فیات
آیا شما از تاریخچه شرکت فیات چیزی می‌دانید؟ فیات که شرکت ایتالیایی است، سال‌ها در بین خودروسازی‌های بزرگ جهان حرفی برای گفتن دارد. این شرکت در سال ۲۰۰۹ به‌عنوان ششمین خودروساز بزرگ جهان معرفی شد.
در ادامهٔ معرفی تاریخچه به‌وجودآمدن شرکت‌های قدیمی و بزرگ خودروسازی، قصد داریم به نامی ایتالیایی بپردازیم که جزء پرطرف‌دارترین کمپانی‌های دنیاست و در روزگاری نه‌چندان دور در ایران هم به‌عنوان برندی شناخته می‌شد. کمپانی فیات هواداران خاص خود را داشته و هنوز هم دارد. البته شاید به‌ظاهر حضور فیات در بازار داخل کمرنگ شده باشد، اما با مروری بر ساخته‌ها و زیرمجموعه‌های این کمپانی در این متن، خواهید دید که خیلی از خودروهایی که امروزه وجود دارند، تولیداتی مربوط به این کمپانی است.
عناوین این مطلب
تاسیس شرکت فیات
در سال ۱۸۹۹ «جیووانی آنیلی» با کمک چندین سرمایه‌گذار، کارخانه‌ای در شهر «تورین» و به هدف ساخت خودرو به نام «فابریکا ایتالیانا اتومبیلی تورینو» که مخفف آن «ف.ی.ا.ت» می‌شد، تأسیس کردند. در سال ۱۹۰۶ نقطه‌های بین این حروف برداشته شد و نام رسمی «فیات» شکل گرفت.
جیووانی به‌عنوان موسس فیات تا زمان مرگش یعنی سال ۱۹۴۵ مدیریت آن را بر عهده داشت. اولین تولید آنها خودرویی به‌نام فیات «۴HP» یا همان «۳٫۵ سی‌وی» بود که طراحی آن با کمک کمپانی «بنز» انجام شده بود و فقط ۲۴ دستگاه از آن ساخته شد.
در سال ۱۹۰۳ فیات اولین کامیون خود را تولید کرد داستان برند فیات آغاز شد. کمپانی فیات ۵ سال بعد توانست برای هواپیماها نیز اولین موتور خود را بسازد. در همان سال‌ها بود که تاکسی‌های فیات نیز در اروپا محبوب شد.
تا سال ۱۹۱۰ کمپانی فیات به بزرگ‌ترین تولیدکننده خودرو در ایتالیا تبدیل شده بود و این عنوان مهم را تا به امروز هم حفظ کرده است.
در همان سال، اولین کارخانه تولیدات خود را در نیویورک آمریکا راه‌اندازی کرد، اما قیمت محصولاتشان نسبت به «فورد» بسیار بیشتر و چیزی در حدود ۴ برابر بود.
بعد از شروع جنگ جهانی اول، آنها مجبور شدند تمام کارخانه و قابلیت‌هایشان را به تولید موتور هواپیمای جنگی، ماشین‌ها نظامی، مسلسل، کامیون و آمبولانس اختصاص دهند.
پس از جنگ، کارخانه آمریکا تعطیل شد و فیات در ایتالیا اولین تراکتور خود را معرفی کرد. در سال ۱۹۲۱ وقتی حزب کمونیسم کارخانه را اشغال کرد، آنیلی که مخالف بود، ابتدا استعفا داد اما حزب سوسیالیسم با سازش‌کردن با دیگر احزاب میانه‌رو توانست به این اشغال پایان دهد.
سال ۱۹۲۳ فیات کارخانه «لینگوتو» را افتتاح کرد که بزرگ‌ترین کارخانه تولید خودرو در آن زمان بود. این اولین کارخانه‌شان بود که خط مونتاژ داشت. آنها با معرفی و فروش مدل «فیات ۵۰۹» برای اولین بار بیمه را هم به قیمت خرید اضافه کردند.
این بار جنگ جهانی دوم شروع شد و باز هم کاربری کارخانه به تولید محصولات نظامی برای ارتش ایتالیا و بعد هم آلمانی‌ها پرداخت. آنها در زمان جنگ به‌ویژه در تولید هواپیمای جنگی، تبحر خاصی از خود نشان دادند. در سال ۱۹۴۵ و بعد از سرنگونی موسولینی، کمیته آزادی‌بخش خانواده آنیلی را از مدیریت فیات کنار گذاشت. هرچند که نوه جیووانی یعنی «جیانی» در سال ۱۹۶۳ به کمپانی برگشت و تا سال ۱۹۶۶ مدیر کل و تا ۱۹۹۶ رئیس اداری آن بود.
فیات پس از جنگ و بعد از مرگ جیووانی
«ویتوریو والتا» بعد از جیووانی مدیریت فیات را بر عهده گرفت. هرچند که ابتدا به او تهمت همراهی با حزب فاشیسم زده بودند و از کارخانه کنار گذاشته شده بود، اما بعد از رفع اتهام و بعد از مرگ آنیلی به فیات فراخوانده شد و ریاست آن را بر عهده گرفت.
سیاست والتا همان عبارت و شعاری بود که زمان تأسیس اولیه در نظر داشتند: «فیات را قدرتمندتر کن، به مردم فرصت کار بیشتر بده، ماشین های بهتر و ارزانتر تولید کن.» و با همین سرلوحه او با تولید خودروهایی با اندازه کوچک اما به تعداد زیاد توانست بیشتر خیابان‌های ایتالیا را از تولیدات فیات بپوشاند. او تا سن ۸۳ سالگی که نوه آنیلی به شرکت آمد این سمت را بر عهده داشت.
حضور جیانی آنیلی
قسمت مهمی از تاریخچه شرکت فیات با ورود جیانی آنیلی شکل می‌گیرد. او بعد از رسیدن به ریاست کمپانی، بلافاصله و باتوجه‌به روابط خوب سیاسی خود با سایر احزاب دست به کار شد و شعبه‌های زیادی ازجمله در روسیه و آمریکای جنوبی افتتاح کرد.
او با تزریق ذهنیتی جدید به سایر خودروسازان هم‌راستایش، آنها را به اتحاد و همکاری با هم دعوت کرد. جیانی که بعد از چند سال و به‌خاطرداشتن مدرک حقوق به لقب «وکیل» بین دوستان و همکارانش معروف شده بود، طی سال‌های حضور در فیات و به‌دلیل فعالیت‌های سیاسی کمپانی را به دوران پرفراز و نشیبی وارد کرد؛ به‌طورمثال در سال ۱۹۷۶ دولت کشور لیبی با تزریق ۲۵۰ میلیون پوند حدود ۹٫۵ درصد از سهم این شرکت را خرید.
از طرف دیگر فیات در لیبی به تولید کامیون و اتوبوس می‌پرداخت. این معامله از آنجا که رئیس دولت لیبی چهره بدی در برخی نقاط جهان شناخته می‌شد، منتقدان زیادی داشت اما آنیلی از این قرارداد به‌عنوان یک حرکت کلاسیک برای بازیابی پول یاد می‌کرد. در سال ۱۹۷۹ فروش فیات در آمریکا به بالاترین مقدار رسید هر چند که بعد از سال ۱۹۸۱ و با پایان بحران نفتی این نرخ فروش کاهش یافت.
سال ۱۹۸۶ فیات کمپانی «آلفا-رومئو» را از دولت ایتالیا خریداری کرد، اما همچنان ۱۵ درصد از سهامشان در اختیار دولت لیبی و «قذافی» بود. به‌دلیل مخالفت آمریکا با سیاست‌های قذافی، آنها برای اینکه فیات را مجبور کنند تا سهم لیبی را بازخرید کنند و درنتیجه قذافی هیچ سهمی نداشته باشد، هر نوع رابطه کاری خود با آنها را قطع کرد که خطر بزرگ خروج محصولات فیات از آمریکا را داشت.
در نهایت رضایت داد و سهم قذافی را دو مرتبه از او خریداری کرد. سال ۱۹۹۳ فیات گروه تولیدی «مازراتی» را هم خرید که این برند از سال ۲۰۰۲ تا به امروز در آمریکا روند فروش خوب و روبه‌رشدی داشته است.
روسای بعد از آنیلی
«پائولو فرسکو» بعد از جیانی و در سال ۱۹۹۸ به ریاست شرکت فیات رسید. او در شرایطی وارد داستان برند فیات و عهده‌دار سمت ریاست شد که تلاش داشت تنش‌های روزهای مدیریت آنیلی و همچنین عدم اعتماد به فیات توسط همکاران و مشتریان را کم کند؛ اما اوضاع خراب‌تر از آن بود که بتواند کار زیادی انجام دهد. او با فروختن سهم فیات در صنعت هواپیمایی و همچنین مهندسی پایه، سعی کرد از افت شراکت سهم کمپانی در ایتالیا جلوگیری کند.
بعد از او «سرجیو مارکیونه» این سمت را در سال ۲۰۰۴ به عهده گرفت و با جذب سرمایه‌گذاران جدید و حذف حواشی مدیریتی توانست بعد از سال‌ها فیات را به سود ۱۹۶ میلیون یورویی در ۹ ماهه اول سال ۲۰۰۶ برساند.
او حل مسائل و مشکلات سیاسی گذشته را به مدیر اداری خود سپرد و خود به نقش اصلی یک مدیر کمپانی خودروسازی یعنی طراحی مدل‌های جدید و حفظ بازار پرداخت. او با ساخت و معرفی مدل موفق «گرند پونتو» توانست تا حد زیادی این اعتماد را در نزد مردم به برند فیات برگرداند.
مارکیونه در سال ۲۰۰۵ با فورد قرارداد همکاری امضا کرد و در سال ۲۰۱۰ نیز موفق شد به بازار چین برگردد. این بازگشت به بازارها در استرالیا و مکزیک هم اتفاق افتاد. در دسامبر سال ۲۰۰۸ آن ها توانستند با مدل جدید «فیات ۵۰۰» به میزان فروش خوب خود در آمریکا و کانادا هم برگردند. اما تصمیمات اشتباه بعدی سرجیو مثل توقف تولید مدل محبوب «گرند پونتو» باعث شد هم فروش شرکت کاهش یابد و هم تقاضا برای دیگر محصولات معروف کمپانی دچار تزلزل شوند.
در سال ۲۰۱۰ «جان الکان» نوه جیانی آنیلی و وارث رسمی او به مقام مدیر اداری و رئیس هیئت‌مدیره رسید. در آن زمان و به‌دلیل بحران اقتصادی عظیم در عرصه خودروسازان اروپا و همچنین نقص فنی بسیاری از تولیدات فیات در جهان، آژانس اعتبارسنجی فیچ اعلام کرد این برند حدود ۹٫۵ میلیارد یورو بدهی دارد! فاجعه‌ای در تاریخچه شرکت فیات که طی ۴ سال بدتر هم شد و آژانس دیگری اعلام کرد این عدد به حدود ۲۸ میلیارد یورو رسیده است!
نه جان الکان و نه سرجیو امید چندانی به ادامه داستان برند فیات نداشتند و پیشنهاد دادند دولت ایتالیا از آنها حمایت کند تا با ادغام با چند شرکت دیگر بتوانند دوباره سر پا بایستند. با این نقشه و در سال ۲۰۰۹ فیات شعبه اروپای «جنرال موتورز» و بعد هم گروه ورشکسته شده «کرایسلر» را خرید. ۲ سال بعد آنها توانستند هم بخش زیادی از بدهی‌شان را جبران کنند و هم حدود پانصد هزار دستگاه از خودروهای معیوب خود را از سطح اروپا و جهان جمع‌آوری کنند.
هم‌اکنون بخش بزرگ سهام شرکت یعنی ۳۰ درصد، در اختیار گروه «اکسور» است که مالکیت آن را خاندان آنیلی به عهده دارد. فیات همچنین با سرمایه‌گذاری و تأسیس گروه‌های تولیدی جدید و یا خرید سهم جزئی یا کامل بسیاری از زیرمجموعه‌های حاضر در صنعت خودرو مثل مازراتی، جیپ، داج و … به حضور موفق خود در این عرصه ادامه می‌دهد.
تولیدات معروف و موفق شرکت فیات
فیات سری ۵۰۰ که در چندین مدل و از همان سال‌های اولیه تولید شده است، جزء باسابقه‌ترین سری خودورهای تاریخچه شرکت فیات است. این مدل در هر نسل جدید با وجود طراحی و چهره تازه، به طرح اصلی خود وفادار مانده است و حتی این موضوع در مدل آخر آن یعنی «فیات ۵۱۸ آردیلا» که سال ۱۹۳۸ ساخته شد هم دیده می‌شود.
بعد از سال‌ها توقف تولید این مدل، در سال ۲۰۰۷ و با طراحی مدرن با همان اسم تجاری «فیات۵۰۰» دوباره پا به عرصه گذاشت و با کلاس هاچ‌بک و اندازه جمع‌وجور خود یکی از شناخته‌شده‌های این برند است. این مدل در سال ۲۰۱۵ با بازطراحی و در ۲ کلاس کروک و کوپه هم تولید و پای آن هر چند به‌صورت محدود به ایران هم باز شد.
فیات «سیه‌نا» نیر محصولی دیگر از جدیدترین تولیدات فیات است که توسط گروه «تاپکو» به کشور رسیده و تولید هم شده است. هرچند که به‌دلیل خدمات ضعیف پس از فروش و همچنین واردات و تولید محدود نتوانست به‌طور مطلوب جای مناسبی در بازار کشور داشته باشد.
فیات «پاندا» اولین‌بار در سال ۱۹۸۰ ساخته شد. این محصول نیز یکی از معدود تولیدات آن روزهای این کمپانی ایتالیایی است که توانست تا حد زیادی کارخانه را سر پا نگه دارد. نسل سوم این خودرو سال ۲۰۱۱ معرفی شد و در مجموع سه نسل توانسته است به فروش حدود ۸ میلیون دستگاه برسد.
فیات «گرند پونتو» که نسل سوم سری پونتو در تاریخچه شرکت فیات بود، در سال ۲۰۰۵ رونمایی شد. تولید مشابه آن یعنی «پونتو ایوو» که نسخه فیس‌لیفت قبلی است نیز از سال ۲۰۰۹ تولید شد. از آنجا که بعد از چند سال هر ۲ خودرو هم در چهره و هم در قسمت فنی بسیار شبیه به هم بودند، از سال ۲۰۱۲ به بعد در یک چهره و تنها به مدل پونتو ساخته و شناخته می‌شوند.
جمع‌بندی تاریخچه شرکت فیات
امروز کمپانی فیات همچنان بزرگ‌ترین و موفق‌ترین تولیدکننده خودروی ایتالیاست و بیشتر از ۲۰۰ هزار نفر کارمند و کارگر در سراسر دنیا دارد. این برند به‌جز موارد اشاره‌شده، با خیلی از گروه‌های تولیدی معروف و قدرتمند در جهان همچون مزدا، اویکو هم همکاری دارد و بخشی از سهام آنها را به خود اختصاص داده است.
نظر شما درباره کمپانی فیات و خودروهای تولیدی آن چیست؟ آیا تجربه سواری با خودروهای فیات را داشته‌اید؟ نظرات و تجربیات خودتان را از طریق بخش دیدگاه‌ها با ما در میان بگذارید.